آفت پروانه دم‌قهوه‌ای حدود یک‌ماه پیش در بخشی از جنگل‌های ارسباران به نام فندقلو طغیان کرده و حتی به گفته برخی افراد بومی به باغات و مزارع نیز گسترش یافته است.
جنگل‌های ارسباران هرساله با آتش و خاکستر و نابودی چندهکتاری دست‌وپنجه نرم می‌کند اما امسال پروانه دم‌قهوه‌ای بود که می‌خواست این جنگل‌ها را ازبین‌ببرد. از حدود یک‌ماه گذشته، تصاویر و اخباری مبنی بر طغیان آفت پروانه دم‌قهوه‌ای در جنگل فندقلو شهرستان اهر و مشکین شهر (بخشی از استان اردبیل) پخش شد و مسئولان منابع طبیعی اقدام به بازدید از این منطقه و طرح راه‌هایی برای کنترل این طغیان کردند.
رستم صادقی، معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی آذربایجان شرقی، با تایید طغیان این آفت در جنگل فندقلو، گفت: این آفت در سال ۹۸، طی پایش‌های کارشناسان در جنگل‌های ارسباران، در حومه روستاهای افیل، بهل، گوراوان و ... از توابع شهرستان اهر دیده شد. با توجه به اینکه آفت پروانه دم‌قهوه‌ای در مرز مشترک استان‌های اردبیل و آذربایجان شرقی طغیان کرده است، با تشکیل جلسات مشترک کارشناسی بین اداره کل منابع طبیعی دو استان، مقرر شد تا به‌صورت مشترک و هر استان در محدوده خود اقدام به کنترل این آفت کند. با توجه به اینکه منطقه جنگلی یک اکوسیستم طبیعی است، نمی‌توان اقدام به سم‌پاشی کرد و فقط روش طبیعی چون محلول‌پاشی میسر است.
صادقی درخصوص دلیل عدم نابودی کلی این آفت، اظهارکرد: این آفت چهار مرحله زندگی تخم، لارو، شفیره و حشره کامل دارد اما فقط در دو مرحله اولی می‌توان با این آفت مبارزه کرد درحالی‌که اکنون به مرحله شفیره رسیده و بدون تغذیه از برگ‌ها، پراکنده بوده و نمی‌توان با آن مبارزه کرد.
وی اظهار کرد: امسال با محلول‌پاشی به درختان و برگ‌هایی که منبع تغذیه لاروها است و هم‌چنین با جمع‌آوری لانه‌های زمستان گذران، خسارت کاهش یافته است اما اقدامات تکمیلی چون جمع‌آوری لانه‌های زمستان گذران در پاییز نیز انجام می‌گیرد تا سال بعد شاهد این خسارت نباشیم.
وی درخصوص ابعاد خسارت این آفت، تشریح کرد: ۳۰۰۰ هکتار از جنگل‌های ارسباران در این منطقه وجود دارد که در ۶۰۰ هکتار در مرز بین اهر و مشکین‌شهر، آلودگی این آفت بالا بوده و باقی مناطق آلودگی چندانی ندارند.
مشاهده آفت پروانه دم‌قهوه‌ای در باغات و مزارع
محمد اسدی، مدیر جهاد کشاورزی اهر نیز در گفت‌وگو با ایسنا، درخصوص خسارت آفت دم‌قهوه‌ای به باغات و مزارع این منطقه، تشریح کرد: باغات و مزارع نزدیک به جنگل‌های ارسباران، هر ساله از نظر آفت رصد می‌شود، درنتیجه رصد سال گذشته نیز، پروانه دم‌قهوه‌ای به‌صورت تخم و لارو در منطقه مشاهده شد که برای مبارزه با آن اقدام به صدور اطلاعیه به کشاورزان و روستاییان کردیم. برخی از کشاورزان پس از این اطلاعیه، باغات خود را هرس‌کرده و تخم و لاروی این آفت را جمع‌آوری کردند و هیچ مشکلی به‌وجودنیامد.
وی ادامه داد: در پاییز امسال نیز باغات باید ازنظر این آفت هرس شوند، اطلاعیه‌های لازم دراین‌خصوص به کشاورزان داده‌شده و کلاس ترویجی و آموزشی نیز برگزار خواهد شد.
اسدی از وجود ۲۸ هکتار باغ و مزرعه در اطراف منطقه جنگلی آلوده به آفت پروانه دم‌قهوه‌ای خبر داد و افزود: طبیعی است که پروانه‌ها از جنگل به سمت باغات پرواز کنند اما تاکنون خسارتی برای باغات نداشتند و چون هنوز به مرحله بحرانی نرسیده است، جهاد کشاورزی وارد عمل نشده و سعی شده تا خود کشاورزان اقدامات کنترلی را انجام دهند.
استفاده از تله نوری برای جمع‌آوری جنس نر پروانه، کنترل بیولوژیکی و طبیعی از طریق انواع گونه‌های زنبور، مگس و عنکبوت و کنترل مکانیکی از جمله راه‌های کنترل و جلوگیری از گسترش این آفت است.
به گفته کارشناسان، با توجه به مشکل کاربرد سموم شیمیایی در اکوسیستم جنگل و نیز مشکلات فنی و اقتصادی، بهترین شیوه کنترل آفت، جمع‌آوری مکانیکی و انهدام لانه‌های لاروی از اواخر پاییز (بعد شروع زمستان گذرانی) و اوایل بهار است. این شیوه کنترل علاوه‌بر نداشتن عوارض زیست‌محیطی و وجود صرفه اقتصادی نسبت به کاربرد سموم شیمیایی به علت سادگی کار توسط افراد بومی و غیرمتخصصین قابل اجرابوده و با هر کمکی که انجام می‌شود تعداد زیادی از جمعیت لاروی را ازبین‌می‌برد و درواقع هیچ خطری در اجرای آن وجود ندارد.
منبع: ایسنا