شعار روز جهانی جمعیت : «جمعیت هفت میلیارد نفری جهان»
- به‌طورکلی، نگاه غالب در روز جهانی جمعیت بر سر کنترل جمعیت است.
- نرخ جهانی باروری در سال ۱۳۸۹، 5/3 فرزند به ازای هر زن بود که این میزان درحال‌حاضر 5/2 فرزند است.
- چنانچه این کاهش در نرخ باروری رخ نمی‌داد، جمعیت جهان تا پایان قرن ۲۱ به ۲۷ میلیارد می‌رسید، اما بر اثر این کاهش، این میزان تا ۲۰۵۰، 6/9 میلیارد و تا پایان قرن، ۱۱ میلیارد خواهد بود.
- هزینه مورد نیاز برای تامین روش‌های پیشرفته کنترل موالید برای ۲۲۲ میلیون زن که طبق تخمین سازمان ملل در کشورهای در حال توسعه نیازمند کنترل بارداری هستند، 5/3 میلیارد دلار برآورد شده است و تامین این هزینه از دیدگاه مدافعین آن، راهی برای کنترل جمعیت، تامین سلامت مادر و نوزاد و پیشگیری از مرگ‌ومیر آنهاست.
- شهر «واتیکان» که یک دولت‌شهر مستقل در دل شهر «رم» ایتالیا است با ۸۰۰ نفر و جمهوری «نائورو» با ۹۳۷۸ نفر کم‌جمعیت‌ترین حکومت‌های جهان به‌حساب می‌آیند.
- چین، هند، آمریکا، اندونزی، پاکستان و برزیل نیمی از جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند ضمن اینکه از هر سه نفر بیش از یک نفر چینی یا هندی هستند.
- ۳۰ درصد از جمعیت جهان به جای قاشق و چنگال از «چاپستیک» یا چوبک مخصوص غذا خوردن استفاده می‌کنند که مخصوص کشورهای شرق آسیا است.
خطرات و مشکلات ازدیاد جمعیت
کمبود غذا: روزانه ۲۵ هزار نفر در جهان به دلیل سوءتغذیه و بیماری‌های ناشی از کمبود غذا جان خود را از دست می‌دهند که از این بین ۱۸ هزار نفر کمتر از پنج سال سن دارند. به دنبال رشد کنترل‌نشده جمعیت، تولید و پخش مواد غذایی نیز محدود شده است.
کمبود آب: یک میلیارد نفر در سراسر جهان به آب سالم برای مصرف خوراکی، بهداشت و کشاورزی دسترسی ندارند زیرا سفره‌های زیرزمینی آب بسیار سریع‌تر از اینکه بخواهند دوباره ظرفیت خود را به‌دست آورند و یخ‌ها ذوب شوند، تخلیه می‌شوند.
کمبود منابع نفت و گاز: حجم منابع سوخت‌های فسیلی محدود است که این منابع محدود نیز با سرعت و شدت کنترل نشدنی در حال استفاده هستند. در همین رابطه واژه «پیک نفتی» بدین معناست که به احتمال زیاد حد فاصل سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ میلادی تولید و استخراج نفت به اوج خود می‌رسد و سپس رفته‌رفته رو به کاهش می‌رود.
آلودگی هوا: ابتلای کودکان به بیماری آسم طی دو دهه گذشته افزایش یافته، زیرا به دنبال افزایش جمعیت، تعداد خودروها و کارخانجات افزایش یافته است. افراد ساکن کشورهای توسعه نیافته که مردمِ آنها همچنان برای آشپزی و گرم‌کردن خانه‌ها به سوزاندن چوب و فضولات دام‌ها وابسته هستند نیز در معرض خطرات ناشی از آلودگی هوا قرار دارند
تخریب لایه اوزون: مواد شیمیایی متصاعد شده از صنایع انسانی نظیر گازهای کلروفلور و کربن (CFCs)، لایه اوزون را نابود می‌کنند. استفاده از برخی از انواع بسیار خطرناکCFC ها در بسیاری از کشورها ممنوع شده است. اما اثرات ماندگار و مخرب آنها همچنان به لایه اوزون آسیب می‌رساند. درحال‌حاضر لایه اوزون با سرعت ۴ درصد در هر ۱۰ سال در حال تخریب است.
ازدحام جمعیت: خانه‌های پرجمعیت و تقسیم فضای محدود خانه میان تعداد زیاد افراد می‌تواند منجر به مشکلات بهداشتی، خشونت، ازدحام، بیکاری، آلودگی هوا، مشکلات اجتماعی و تنش شود. این مساله همچنین خطر گسترش بیماری‌های عفونی را نیز افزایش می‌دهد.
خطر جنگ و درگیری‌ها: بسیاری از جنگ‌های خون‌بار و طولانی‌مدت در دهه‌های پیشین بر اثر بالا رفتن جمعیت و درگیری بر سر منابع شکل گرفت. کشتار ۱۹۹۴ میلادی در رواندا و قتل عام اقوام «توتسی» و «هوتو» تنها نمونه‌هایی از کشت‌و‌کشتارهایی هستند که از عوامل محیطی نظیر کمبود زمین و فعالیت‌های ناپایدار کشاورزی ناشی شده‌اند.
افزایش شهرنشینی و نگرانی‌های جمعیتی
- آسیا موطن 2/4 میلیارد از جمعیت جهان است و دو کشور چین و هند به تنهایی ۲۷ درصد جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند.
- این کشورها، در این روز از شعار همیشگی «کنترل باروری و فرزندآوری کمتر»؛ به‌عنوان راه رسیدن به وضعیت مطلوب یاد می‌کنند.
- سازمان ملل پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۵۰، دوسوم جمعیت جهان شهرنشین خواهد بود و ۹۰ درصد این افزایش جمعیت شهری در آسیا و آفریقا رخ خواهد داد.
- گسترش شهرنشینی، به دلیل ممزوج بودن بحث آب‌وهوا، آلودگی محیط‌زیست و منابع غذایی؛ از دیگر عوامل نگرانی درباره افزایش جمعیت است.
- بیش از نیمی از جمعیت جهان در مناطق شهری زندگی می‌کنند. کلان‌شهرهایی چون توکیو، دهلی، شانگهای، مکزیکوسیتی و سائوپائولو، ۱۰ میلیون از این جمعیت را در خود جای داده‌اند. تعداد جمعیت شهرنشین جهان تا ۲۰۴۵ به ۶ میلیارد خواهد رسید و نیجریه به همراه چین و هند ۳۷ درصد از رشد ۲ و نیم میلیاردی جعیت در ۳ دهه آتی را به خود اختصاص خواهند داد.
- افزایش شهرنشینی، همچنین از جهت افزایش جمعیت جوان و نیاز به سیاست‌گذاری مناسب برای تامین معیشت، شغل و تحصیل و رفاه این قشر از جمعیت نیز حائز اهمیت تلقی شده است.
- ما در جهانی زندگی می‌کنیم که سالیانه نزدیک به 85000 مادر، در آن به دلیل عوارض بارداری و زایمان از بین می‌روند.
- 99 % این مرگ‌ومیرها در کشورهای درحال‌توسعه و کشورهای فقیر رخ می‌دهد.
- اسف‌بارتر این است که 90 % از کودکان این مادران، اولین سال‌روز تولد خویش را نمی‌بینند و قبل از اینکه به سن یک‌سالگی برسند می‌میرند.
- به‌خوبی روشن شده است که مادران با حاملگی‌های پرخطر که در سنین زیر 18 سالگی و یا بعد از 35 سالگی حامله می‌شوند و زایمان می‌کنند، و همچنین مادرانی که فاصله بین بارداری‌هایشان کمتر از 3 سال است، به‌خصوص اگر تعداد فرزندان‌شان بیش از 4 نفر باشند، بیشتر در معرض خطر بوده و این بر مرگ‌ومیر مادران به‌ویژه کودکان و نوزادان تاثیردارد.
- توجه به فاصله‌گذاری و سلامت باروری می‌تواند تا 5% مرگ‌ومیر مادران (ناشی از عوارض بارداری و زایمان) و نوزادان را کاهش دهد.
- یکی از اصلی‌ترین محورهای برنامه‌های تنظیم خانواده در ایران، ارتقای سلامت مادر و کودک از طریق آگاهی‌رسانی به جامعه و تسهیل دسترسی به خدمات تنظیم خانواده در بخش‌های دولتی و خصوصی بوده است.
- تنظیم خانواده مسئولیتی مشترک بین زن و مرد است و رعایت آن پنجره‌ای به سوی سلامت، رفاه و آسایش شما.
- از اهداف برنامه بهداشت باروری در قالب تنظیم خانواده، پرهیز از تولد کودک ناخواسته، داشتن فرزند به تعداد دلخواه، تنظیم فواصل بارداری، اطلاع‌رسانی، آموزش و مشاوره به زوجین، آموزش در خصوص روابط جنسی و فرزنددارشدن، افزایش پوشش، استفاده از روش‌های مطمئن پیشگیری از بارداری و کاهش درصد بارداری ناخواسته است.